САРМАНТЕЙ

Сармантей = Сармандей : юмах / художникӗ С. В. Орлов. – Шупашкар : Чӑваш кӗнеке изд-ви, 2005. – 15 с. : ил. – На чув. и рус. яз.

 

Сармантей

Сармантейěн сарă чăххи сарă çăмарта тунă; ăна шăши пынă та хурипе çапса çěмӗрнӗ. Сармантей те йěрет, сарă чăххи те какалать. Хапхи калать:

- Манăн та уçăлса хупăнас, – тет. Анать вăкăр шыва куллен-кун.

- Хапха, эсӗ мӗншěн уçăлса хупăнатăн? – тет.

- Уçăлса хупăнмасăр, – тет. – Сармантейӗн сарă чăххи сарă çăмарта тунă; ăна шăши пынă та хӳрипе çапса çěмӗрнě. Сармантей те йěрет, сарă чăххи те какалать тет.

Вăкăр калать:

- Манăн та мěкӗрсе анас, – тет. Мӗкӗрсе анать шыв хӗррине. Шыв калать:

– Мӗншӗн, вăкăр, мӗкӗретӗн?

– Мӗкӗрмесӗр, – тет. – Сармантейӗн сарă чăххи сарă çăмарта тунă тет; ăна шăши пынă та хӳрипе çапса çӗмӗрнӗ тет. Сармантей те йӗрет тет, сарă чăххи те какалать тет, хапхи те уçăлса хупăнать.

Шыв калать:

– Манăн та хумханас, – тет. Пӗр çěнě çын шыв ăсма анать:

– Шыв, мěншӗн хумханатăн? – тет.

– Хумханмасăр, – тет. – Сармантейӗн сарă чăххи сарă çăмарта тунă тет; ăна шăши пынă та хӳрипе çапса çěмěрнě тет. Сармантей те йěрет тет, сарă чăххи те какалать тет, хапхи те уçăлса хупăнать тет, вăкăрӗ те мӗкӗрет.

Çěнě çын калать:

– Манăн та пěр витрине çапса çӗмӗрес, – тет. Çапса çӗмӗрет витрине. Киле таврăнать. Хунямăшě чуста çăрать.

– Кин, мӗншӗн хăрах витрепе анчах ăсса килтěн? – тет.

– Ăсса килмесӗр, – тет. – Сармантейěн сарă чăххи сарă çăмарта тунă тет; ăна шăши пынă та хӳрипе çапса çěмӗрнӗ тет. Сармантей те йӗрет тет, сарă чăххи те какалать тет, хапхи те уçăлса хупăнать тет, вăкăрě те мӗкěрет тет, шыв та хумханать.

Хунямăшӗ калать:

– Манăн та чустана кăларса ывăтас, – тет. Кăларса ывăтать.

Ывăлӗ кайнă вăрмана. Таврăнать вăрмантан. Ывăлӗ калать:

– Мӗншӗн яшка пӗçермерěр? – тет. Амăшӗ калать:

– Сармантейӗн сарă чăххи сарă çăмарта тунă тет; ăна шăши пынă та хурипе çапса çӗмӗрнӗ тет. Сармантей те йӗрет тет, сарă чăххи те какалатъ тет, хапхи те уçăлса хупăнатъ тет, вăкăрӗ те мӗкӗрсе анать тет, шыв та хумханать тет, çӗнӗ çын та хăрах витрине çапса çӗмӗрнӗ.

Ывăлӗ калать:

– Манăн та хăрах атта кăларса ывăтас, – тет.

Кăларса ывăтать.

– Пěтрě.


Сармандей

Сармандею курочка снесла жёлтое яичко. То яичко жёлтое мышь хвостом разбила. Плачет, плачет Сармандей, с горя курочка кудахчет. Растревожились ворота:

– Распахнёмся-ка пошире да закроемся опять.

Бык идёт на водопой:

– Эй, ворота, что тут с вами? Отвечают те ему:

– Как же нам не раскрываться, как же нам не закрываться? Сармандею курочка снесла жёлтое яичко; то яичко жёлтое мышь хвостом разбила. Плачет, плачет Сармандей, с горя курочка кудахчет.

Говорит воротам бык:

– Зареву-ка я погромче. – С рёвом он к реке спустился. Молвит тут ему река:

– Что ревёшь ты, бык рогатый?

– Как же быть иначе мне? – отвечает речке бык. – Сармандею курочка снесла жёлтое яичко; то яичко жёлтое мышь хвостом разбила; весь в слезах наш Сармандей, с горя курочка кудахчет, а ворота то закрыты, то раскроются опять.

А река и говорит:

– Не останусь я в сторонке, вместе станем горевать. По воду идёт молодка:

– Что горюешь, реченька?

– Как же мне не горевать? Сармандею курочка снесла жёлтое яичко; то яичко жёлтое мышь хвостом разбила; с горя плачет Сармандей, с горя курочка кудахчет, а ворота то закрыты, то раскроются опять; бык и то ревмя ревёт. Суетится молодушка:

– С горя горького и я разобью сейчас ведро. – Раз и нет того ведра.

Вот идёт она домой, а свекровь навстречу ей:

– Что же, сношенька моя, ты идёшь с одним ведром?

– До ведра ли, до воды ли, – говорит сноха в ответ.

– Сармандею курочка снесла жёлтое яичко; то яичко жёлтое мышь хвостом разбила; плачет, плачет Сармандей, с горя курочка кудахчет, а ворота то закрыты, то раскроются опять; бык и то ревмя ревёт, вся в слезах река течёт.

Говорит свекровь снохе:

– Дай-ка выброшу я тесто. Вмиг квашёнка полетела.

Сын вернулся из лесу, говорит, голодный он:

– Что яшку* вы не варили?

– Сармандею курочка снесла жёлтое яичко; то яичко жёлтое мышь хвостом разбила; плачет, плачет Сармандей, с горя курочка кудахчет, а ворота то закрыты, то раскроются опять; бык и то ревмя ревёт, речка вся в слезах течёт, молодушка же у нас без ведра пришла домой.

Тут и сын загоревал:

– Сброшу-ка с ноги сапог. Живо он сапог стащил.

Вот и сказке той конец.